Svilajnac

Šta obići u Svilajncu? Šta posetiti u Svilajncu?

Gradić udaljen 100-ak kilometara od Beograda, pruža svojim posetiocima štošta za videti. Legenda kaže da je ime dobio po svilenim bubama koje su u davna vremena gajene ovde radi proizvodnje svile. Bila ova tačna ili ne, činjenica je da su u davna vremena ove prostore naseljavali Tračani, a za njima su došlo Rimljani. Sloveni su se vrlo brzo po dolasu na Balkansko poluostrvo naselili na prostoru Donje Resave. 

Šta obići u Svilajncu? Šta posetiti u Svilajncu?

Prirodnjački centar Srbije

Otvoren je 2015. godine sa ciljem da promoviše naučni turizam i popularizuje prirodne nauke. Kroz izložbe kao što su “Geološki vremeplov”, “Set minerala i stena”, “Nebesko kamenje”, “Biodiverzitet Srbije”, “Svedoci ledenog doba”, “Bioarheologija Đerdapa”, “Geodiverzitet Srbije”, možete uploviti  svet prirodnih nauka. U parku centra se nalazi postavka “Vulkan”, gde u unutrašnjosti modela vulkana visokog 10 metara možete saznati sve o njima i vulkanima u Srbiji. Najzanimljivija izložba, a ujedno i ona kojoj se deca najviše raduju je postavka dinosaurusa. Oni su postavljeni u svojoj prirodnoj veličini, a okolina održava njihovo prirodno okuženje. pore dsvake od preko 20 replika, postavljena je tabla sa njihovim nazivom i kraćim opisom. U parku se nalazi i restoran gde se možete okrepiti tokom posete i dečija igraonica.

Manastir Manasija

Jedan od najlepših srpskih manastira i predstavnika najznačajniji predstavnik Moravske škole u arhitekturi nalazi se na pola sata vožnje od Svilajnca. Zadužbina je despota Stefana Lazarevića, građena 1407-1418. godine. Posvećen je Svetoj Trojici i opasan je utvrđenim zidinama koje su sačinjavale 11 kula. Iako je više puta osvaja od strane Turaka i Austrijanaca, kada je i stradao, uvek je iznova obnavljan. Tokom srednjeg veka je bio središte resavske škole, gde su se okupljali učeni i pismeni pojedinci zbog čega je manastir bio centar srpske duhovnosti i prosvećenosti. Freske manastira spadaju u red najvećih dometa srpskog srednjovekovnog slikarstva. U njemu se nalaze ostaci despota Stefana Lazarevića i zaštićen je kao spomenik kulture od izuzetnog značaja.

Kuća Stevana Sinđelića

U selu Grabovac, udaljenom 7 kilometara od Svilajnca, nalazi se kuća Stevana Sinđelića. Iako je rođen u selu Vojska koje se takođe nalazi u opštini Svilajnac, najveći deo života je proveo u selu Grabovac, odakle je za Karađorđem i pošao u Prvi srpski ustanak. Nakon seče knezova, Stevan Sinđelić je okupio ljude iz ovog kraja i organizovao ih na ustanak protiv turske vlasti. Zbog zasluga u Boju na Ivankovcu, Karađorđe ga imenuje resavskim vojvodom. Poginuo je 1809. godine u bici na Čegru. Kada se ostatak srpske vojske povukao sa bojišta, Sinđelić je sa svojim resavcima ostao da čuva ovo značajno brdo iznad Niša. Sinđelić je čekao da što više Turaka nadre do položaja njegove vojske i zatim je ispalio hitac u burad sa barutom na taj način žrtvujući svoj i živote svojih vojnika, ali odvodeći u smrt i još veći broj Turaka. Zbog ovog njegovog poteza javio se velik bes među Turcima, pa je turski paša naredio da se glave srpskih boraca poseku i donesu u Niš, te su glave 952 srpska borca uzidane u Ćele kulu kao opomena budućim ustanicima. U samom Svilajncu se nalazi i spomenik ovom srpskom vojvodi.

Spomenik Mari Resavkinji

Građani Svilajnca su 1926. godine podigli spomenik u čast svojih sugrađana palim u ratovima 1912-1918. godine. Spomenik je postavljen kao piramida od mermera na čijem je vrhu stajala figura Resavke u narodnoj nošnji koja u desnoj ruci drži luču, u levoj lovorov venac, a pod nogama su joj truba i doboš. Figura je dobila naziv Mara Resavkinja. Tokom Drugog svetskog rata ova figura je pretopljena i od nje su navodno izlivene ručne bombe koje su korišćene u borbama. Ipak, kalup u kome je izlivena originalna figura je sačuvan, pa je po njemu 1951. godine izlivena nova statua koja se i dalje nalazi na ovom mestu.

Crkva Svetog Nikole

Podignuta je 1826. godine i pripada Eparhiji braničevskoj. Građena je u obliku trolista sa visokim baroknim zvonikom na zapadu. Crkva je pokrivena dvoslivnim krovom, a sačuvan je veliki broj predmeta iz perioda izgradnje crkve kao što su sedišta, pevnice i pozlaćeni polijelej za 24 sveće. Prvobitni ikonostas se ne nalazi u ovoj svetinji već je prenet u selo Dubnicu. Zaštićena je kao spomenik kulture. 

Poljoprivredno-veterinarska škola

Imanje poljoprivredno-veterinarske škole se prostire na 140 hektara. Na njemu se nalaze plastenici, uzgajaju se goveda, svinje, ovce, zečevi, patke, kokoške, pa i jedan konj, pa u okviru kompleksa postoji pravi mali zoo vrt. Ovde se takođe proitvodi i med, prave zimnica i ajvar, uzgaja se cveće pa sve ovo doprinosi tome da čisto i sređeno dvorište škole izgleda kao pravi uređeni park. Poseban kuriozitet je to da su za uređenje parka, gajenje životinja i druge aktivnosti zaduženi upravo đaci ove škole.

Resavska Sveta gora

Na prostoru desne obale Velike Morave, između Despotovca i Svilajnca u prošlosti je postojao veći broj manastira zbog čega je ovaj prostor u narodu nazivan Resavska Sveta gora. Danas je sačuvano šest crkava i manastira od čega ćemo Vam prezentovati najlepše i najspecifičnije:

Miljkov manastir je posvećen Vavedenju presvete Bogorodice. Iako se kao manastir Bukovica pominje još za vreme kneza Lazara, sadašnje ime je dobio po knezu Miljku Tomiću, važnom Karađorđevom saborcu iz Prvog srpskog ustanka, koji je na temeljima stare crkve podigao novu 1787. godine. Zvono koje je Karađorđe 1808. godine darovao ovom manastiru je 1830. godine preneto u Kragujevac, a narodno predanje kaže da je ovo zvono prvo koje se oglasilo u oslobođenoj Srbiji 1830. godine. Kasnije je preneto u Ravanicu gde se i danas čuva. Kada su posle Oktobarske revolucije proterani iz Rusije, jedna veća grupa ruskih monaha je našla utočište upravo u ovom manastiru. Iz tog razloga, u porti manastira je sahranjen ruski iguman Amvrosije Kurganov, a u manastiru se i danas nalazi kopija čudotvorne ikone Bogorodice Ahtirske, najpoznatije ruske ikone koju su tu doneli ruski monasi.

Manastir Zlatenac je zadužbina despota Stefana Lazarevića i posvećen je svetim Vračima. Izgrađen je 1457. godine, a rušen je dva puta: posle Velike seobe Srba 1690. godine i posle gašenja Prvog srpskog ustanka. zahvaljujući prelepom pejzažu koji krasi ovaj manastir i uređenom prilazu sa obale Morave na kojoj se nalazi manastirska vodenica, manastir Zlatenac je veoma posećen.

Crkva polubrvnara u selu Gložane posvećena je Svetom Nikoli. Iako datira još iz 1724. godine, spaljena je od strane Turaka i ponovo sagrađena 1820. godine. Arhitektonski detalji na ovoj crkvi se mogu meriti sa najuspešnijim ostvarenjima brvnarskog tipa gradnje. Deo crkve je građen od zemlje, a deo od drveta. Posebnu vrednost crkve predstavlja ikonostas koji datira iz perioda gradnje crkve. Ova crkva predstavlja dragulj aritekture i smatra se jednom od tri najstarije parhijske crkve u Srbiji.

Šta još posetiti u Svilajncu i okolini?

U dolini Resave, možete posetiti manastire Tomić i Dobroševo. Takođe, ne tako daleko možete uživati u atrakcijama Jagodine kao što su zoo vrt i akva park, ali i prirodnim lepotama istoče Srbije, Resavskoj pećini i vodopadu Veliki buk, ili se odmoriti u ambijentu Banje Ždrelo.